शिक्षा / स्वास्थ्य
कोभिड नेपालः एक महिनाको निषेधाज्ञाले कोरोना नियन्त्रण भयो ?
काठमाडौंः काठमाडौं उपत्यकासहित देशका विभिन्न जिल्लामा कोभिड नियन्त्रण गर्न निषेधाज्ञा शुरु भएको एक महिना बितिसकेको छ ।
तर महामारी ‘अपेक्षित रूपले नियन्त्रणमा नआएको’ स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका प्रवक्ताले बताएका छन् ।
डा. कृष्णप्रसाद पौडेल भन्छन्, ‘अवस्था सामान्य हुन समय लागिरहेको छ । निषेधाज्ञा र स्वास्थ्य मापदण्डको पालनामा अझै जोड दिनुपर्ने देखिएको छ ।’
परीक्षण गराउन गएकामध्ये ३० प्रतिशतको हाराहारीमा अझै दैनिक संक्रमित भेटिनु ‘उच्च जोखिमकै अवस्था’ रहेको प्रवक्ता पौडेल बताउँछन् ।
कोभिडका कारण दैनिक मृत्यु पुष्टि गरिने संख्या बैशाख २६ यता १०० नाघेकोमा यसबीचमा दुई दिन मात्र १०० भन्दा कम भएको देखिन्छ ।
यसबीचमा एकै दिन करिब १० हजार नयाँ संक्रमित भेटिएका बेला जेठ ५ मा अहिलेसम्मकै धेरै २ सय ४६ जनाले कोभिडसँग सम्बन्धित कारणले ज्यान गुमाएको पुष्टि भएको थियो ।
‘उच्चबिन्दु पार’
स्वास्थ्य अधिकारी एवं जनस्वास्थ्य विज्ञहरूले यसबीचमा नेपालले कोरोना भाइरस महामारीको दोस्रो लहरमा उच्च बिन्दु पार गरिसकेको औँल्याएका छन् ।
काठमाडौं विश्वविद्यालयमा जनस्वास्थ्य विभागकी सहप्राध्यापक डा. अर्चना श्रेष्ठले ‘अहिलेको समय प्राकृतिक रूपमै भाइरस कम फैलिने अवस्थामा’ रहेको बताउँछिन् । तर त्यसलाई जोखिम घटेको रूपमा बुझ्न भने नहुने उनको तर्क छ ।
‘हामीले जसरी घट्यो भन्ने सोचिरहेका छौँ, अवस्था त्यति सहज चाहिँ होइन । सहज अवस्था भन्नका लागि परीक्षण गराएकामध्ये ५ प्रतिशतभन्दा कममा सङ्क्रमण देखिनुपर्छ ।’
यसअघि नेपालका स्वास्थ्य अधिकारीहरू एवं विज्ञले भारतमा संक्रमण उच्च बिन्दुमा पुगेको एक महिनामा नेपालमा पनि संक्रमणको संख्या उत्कर्षमा पुग्ने चेतावनी दिएका थिए।
‘त्यो अवस्था चाहिँ हामीले पार गरिसकेको देखिन्छ । केही दिन लगातार ९,००० भन्दा धेरै संक्रमित पाइएको समय हाम्रो उच्चबिन्दु थियो,’ इपिडिमियोलोजिस्ट समेत रहेकी डा. श्रेष्ठले भनिन् ।
‘लकडाउन खुकुलो गर्दा व्यवस्थित उपायहरू अपनाएनौं भने त्यो केही बढ्न सक्छ तर यो दोस्रो लहरमा सायद त्यस्तो उच्च सङ्क्रमण अब देखिँदैन ।’
प्रभाव
यतिखेर नेपालका ४८ भन्दा धेरै जिल्लामा सक्रिय संक्रमितहरू रहेको सरकारी विवरण छ ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. पौडेलले निषेधाज्ञा कहिलेबाट खुलाउने भन्ने निर्णय अस्पतालको नियमित क्षमताले बिरामीको चाप धान्न सक्ने अवस्था आएपछि लिइने बताउँछन् ।
उनले अस्पतालमा चाप ‘पछिल्ला दिनमा केही सहज’ भए पनि सामान्य अवस्थामा आइनसकेको बताए ।
यसबीचमा अधिकांश सरकारी अस्पतालहरू कोभिड अस्पतालका रूपमा तयार पारिएकाले त्यहाँ बहिरङ्ग र अन्य नियमित स्वास्थ्य सेवा प्रभावित भएका पाइन्छन् ।
लकडाउनका बेला आवागमन ६० देखि ७० प्रतिशतका हाराहारीमा मात्र घटेको पाइएको स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ ।
मन्त्रालयका अनुसार घरबाहिर निस्किँदा मास्क लगाउने मानिसहरू ७५ प्रतिशतजति छन् ।
कडा निषेधाज्ञा हुँदा सामान्यतया दुई सातामा सङ्क्रमणको साङ्लो भङ्ग हुने ठानिने भए पनि मानिसहरू स्वयं सचेत नहुँदा त्यसको प्रतिफल अपेक्षित रूपले नआइरहेको स्वास्थ्य अधिकारीहरूको मत पाइन्छ ।
‘मुख्य मुख्य ठाउँमा प्रहरीलाई झुक्याउने र गाउँघरमा निषेधाज्ञा नटेरेर सामाजिक कार्यक्रमहरू गरिँदा मानिसहरू सङ्क्रमित भएका छन्,’ प्रवक्ता डा. पौडेलले भने ।
काठमाडौं विश्वविद्यालयकी डा. अर्चना श्रेष्ठका अनुसार ८० देखि ९० प्रतिशत आवागमन रोकिएका निषेधाज्ञाहरूले छिटो नतिजा दिने गरेको तर नेपालमा त्यसो हुन सकेको छैन ।
उनले भनिन्, ‘सङ्क्रमित हुने दर ५ प्रतिशतभन्दा कममा झार्न सकिएको भए बल्ल हामीले त्यसको प्रवृत्ति केलाउँदै सहज ढङ्गले नियन्त्रणका प्रयास गर्न सक्थ्यौँ ।’
कोभिड–१९ विरुद्धको खोप पाउनेहरूको सङ्ख्या नबढाउँदासम्म निषेधाज्ञा वा लकडाउनले मात्र सङ्क्रमणको साङ्लो भङ्ग गर्न कठिन हुने विज्ञहरूले बताउँदै आएका छन् ।
महामारीको यस लहरमा पहिलेभन्दा फरक किसिमले सङ्क्रमण गाउँगाउँसम्म व्यापक रूपमा फैलिएको पाइएको स्वास्थ्य अधिकारीहरूले बताउने गरेका छन् ।
उनीहरूको वास्तविक अवस्था बाहिर थाहा नभइरहेको र पहिले जसरी अहिले सङ्क्रमितका ‘कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ’ अर्थात् सङ्क्रमितको संसर्गमा आएका व्यक्ति पहिचान गर्ने काममा जोड नदिइँदा वास्तविक अवस्था बाहिर नआएको भन्दै विज्ञहरूले आलोचना गरेका छन् ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. पौडेलसमेत समुदायस्तरमा पर्याप्त परीक्षण हुन नसकेको स्वीकार गर्छन् ।
उनको भनाइ छ, ‘परीक्षण गराउन आवश्यक सबै जाँचका लागि नगएको अवस्था सही हो । लक्षण देखिएकाहरू मात्र परीक्षण गराउन जाने प्रवृत्ति देखिन्छ । र उनीहरूमध्ये धेरै पोजिटिभ देखिने नै भए ।’
तर अधिकांश ग्रामीण भेगलाई लक्षित गरेर पठाइएका ११ लाखभन्दा धेरै एन्टिजेन किटका विवरण समयमा नआउने र त्यहाँ परीक्षणका लागि नै समेत चासो नदिइनु दुवै त्यसका अन्य कारण रहेको स्वास्थ्य अधिकारीहरूको भनाइ पाइन्छ ।
काठमाडौं विश्वविद्यालयकी डा. श्रेष्ठले कम परीक्षण भएको भए पनि त्यसले नेपालको समग्र अवस्थाको चित्र भने देखाइरहेको बताउँछिन् । – बीबीसीबाट
Facebook Comment
Banner
वेस्ट इण्डिज ‘ए’ टिमलाई फितलो स्वागत : टाटा सुमोमा लोड गरियो लगेज, व्यापक आलोचना
वेस्ट इण्डिज ‘ए’ टिमलाई फितलो स्वागत : टाटा सुमोमा लोड गरियो लगेज, व्यापक आलोचना
Banner
पानी पार्न हेटौंडामा भ्यागुताको बिहे, ३ सय जना जन्ती
लामो खडेरीका कारण जनजीवन कष्टकर बनेपछि पानी पर्ने जनविश्वासले हेटौडौं उपमहानगरपालिका -१६ मा स्थानीयले भ्यागुताको विवाह सम्पन्न गराएका छन्।
आकाशबाट पानीको वर्षाको होस भनेर बुधबार बिहान पण्डितको उपस्थितिमा बाजागाजासहित एक जोडी भ्यागुताको वैदिक परम्परा अनुसार विवाह गराएका हुन्।
इन्द्र भगवाकाे पूजाआजा गरेपछि एक जोडी भ्यागुता समातेर श्रृङगार गरि बेहुला–बेहुली बनाएर विवाह प्रक्रिया पुरा गरिएको स्थानीयले बताए। विवाहमा वडा अध्यक्ष रामकृष्ण कोइराला समेत उपस्थित थिए।
पानी नपर्दा गर्मी र वन डँडेलो बढ्नुका साथै अन्नबाली लगाउन समेत समस्या भएको भन्दै स्थानीयले भ्यागुताको विवाह गराएको वडा अध्यक्ष कोइरालाले जानकारी दिए।
‘विदेशमा बादल बनाएर पानी पार्छन्, हाम्रो देशमा पानी पार्न भ्यागुताको विवाह गर्नुपर्ने अवस्था छ’, कोइरालाले भने, ‘पहिले ‘पहिले भ्यागुताको विवाह गर्यो भन्ने पानी पर्छ भन्ने चलन थियो। सोही अनुसार यहाँ भ्यागुताको विवाह भएको हो।’
भ्यागुताको विवाह कार्यक्रममा करिब ३ सय जना सहभागी रहेका थिए। हेटौँडा-१६ को राम मन्दिरबाट जन्ती प्रस्थान सुरु गरी १६ नम्बरकै खमारेको कुवा पुगेर विधिपूर्वक पन्चे बाजा सहित भ्यागुताको विवाह गरिएको हो।
Banner
आज – १३ बैशाख २०८१ बिहिवार को राशिफल
मेष
मेष (चु, चे, चो, ला, लि, लु, ले, लो, अ) आज धैर्य एवं लगनशीलताले अवसर दिलाउनेछ । आर्थिक क्षेत्रमा राम्रो सफलता मिल्नेछ । प्रेमीको सुझाव अनुरूप कार्य सम्पन्न पनि गर्न सकिनेछ ।
मिथुन
मिथुन (का, कि, कु, घ, ङ, छ, के, को, हा) महत्त्वपूर्ण कामको थालनी हुनेछ । परिश्रमअनुसार उपलब्धि पनि राम्रै पाइएला । सामाजिक क्षेत्रमा सफलता मिल्नेछ । लक्ष्मी प्रसन्न हुने योग पनि छ ।
सिंह
सिंह (मा, मि, मु, मे, मो, टा, टि, टु, टे) सामूहिक तथा रमाइलो सफल यात्रा हुनेछ । ठीक समयमा सही निर्णय लिन सकिनेछ । व्यवसायमा सफलता र आर्थिक सहयोग पनि मिल्नेछ ।
तुला
तुला (रा, रि, रु, रे, रो, ता, ति, तु, ते) धर्मकर्म तथा समाजसेवामा मन लाग्नेछ । नयाँ काम सुरु गर्ने समय छ । चलाखीपूर्ण कार्य सिद्ध हुनसक्छ । भाग्यले विभिन्न अवसरपनि जुराउनेछ ।
धनु
धनु (ये, यो, भा, भि, भु, धा, फा, ढा, भे) स्वादिष्ट भोजनको विशेष अवसर मिल्नेछ । सवारी साधन खरिद गर्ने योग छ । आज पहेँलो रङ्गको पहिर गर्नाले विभिन्न समस्याबाट जोगाउन सक्छ ।
कुम्भ
कुम्भ (गु, गे, गो, सा, सि, सु, से, सो, दा) आज अरुलाई प्रभावित पारेर काम बन्नेछ । रोकिएको धन हात पर्ला । न्यायिक कार्यमा सफलता मिल्नेछ । व्यापारमा राम्रै धनलाभ पनि हुनेछ ।
बृष
वृष (इ, उ, ए, ओ, वा, वि, वु, वे, वो) आज रोकिएका काम पूरा हुन सक्छ । धार्मिक क्षेत्रको भ्रमण हुनसक्छ । करियरको क्षेत्रमा मन मिल्ने साथीको सुझावले महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्नेछ ।
कर्कट
कर्कट (हि, हु, हे, हो, डा, डि, डु, डे, डो) स्वास्थ्य सम्बन्धी चिन्ता बढ्नेछ । सामान हराउने वा चोरी हुने सम्भावना छ । अभिभावकको सल्लाहअनुरूप चल्न सके समस्याबाट मुक्त हुन सकिनेछ ।
कन्या
कन्या (टो, पा, पि, पु, ष, ण, ठ, पे, पो) रोकिएका काम पुनः सुरु हुन सक्छन् । महिला वा मित्रबाट विशेष सहयोग मिल्नेछ । लाभदायक यात्रा होला, तर पुँजी बजार भने कमजोर रहला ।
बृश्चिक
वृश्चिक (तो, ना, नि, नु, ने, नो, या, यि, यु) आज स्वास्थ्यमा खर्च बढ्नेछ । यात्रामा मालसामान हराउन सक्छ । सानातिना समस्यामा अल्झनुपर्नेछ । शरीरमा स्फूर्ति र उमङ्गको कमी हुनेछ ।
मकर
मकर (भो,जा,जि,जु,जे,जो,ख,खि,खु,खे,खो,गा,गि) आज एकपछि अर्को अवसर आउनाले मनमा प्रसन्नता छाउनेछ । घरमा अतिथिको आगमन हुनेछ । साथीभाइले पनि राम्रै सहयोग जुटाउनेछन् ।
मीन
मीन (दि, दु, थ, झ, ञ, दे, दो, चा, चि) जिद्दीपनाले गर्दा काम बिग्रने र आफूलाई कमजोर भएको अनुभूति हुनेछ । विपरीत वर्ग प्रति आकर्षण बढ्नेछ, तर साँझमा साथीको सहयोग पाइनेछ । राशिफल जे जस्तो भएपनि तपाईंको दिन मङ्गलमय रहोस् । – ज्यो.प. नारायणप्रसाद दुलाल
-
अर्थ4 years ago
समाचारमार्फत् आफ्नो चरित्रहत्या गरिएको भन्दै कानेपोखरीका युवा व्यवसायीले गरे पत्रकार सम्मेलन
-
Banner2 years ago
साउनदेखि कुन तहका कर्मचारीको कति तलब ?
-
खेलकुद4 years ago
रंगशालाको अवलोकन
-
मुख्य4 years ago
शेयर बजारमा झिनो अंकको गिरावट
-
अर्थ4 years ago
गोर्खा डिपाटमेन्ट स्टोर विराटचोकलाई ५० हजार जरिवाना
-
मुख्य4 years ago
सुन्दरहरैंचामा चोरले बोरामा हालेर लादैं गरेको बच्चालाई आमाले खोस्न सफल
-
मुख्य4 years ago
पुस १० गते खण्डग्रास सूर्यग्रहण लाग्ने भएकाले मोरङका संस्थागत विद्यालय बिदा
-
Banner4 years ago
गोठगाउँमा पूर्वाञ्चल विश्वविद्यालय सर्ने, गोठगाउँमा आज साँझ दीप प्रज्वलन गरिने
You must be logged in to post a comment Login