धर्म / संस्कृति
आज हरिबोधिनी एकादशी, तुलसीको विवाह गरी हिन्दू धर्मावलम्बी व्रत बस्दै
विराटचोकः औषधीय गुणले युक्त तुलसीको पूजा आरधना र विवाह गरी आज हरिबोधिनी एकादशी पर्व मनाइँदैछ । आज तुलसीसँग भगवान दामोदर (विष्णु) को विवाह गरी विशेष पूजा गरी मनाउने वैदिक परम्परा छ । आजको दिन चतुर्मास व्रत समाप्त हुने गर्दछ ।
हरिशयनी अर्थात् आषाढ शुक्ल एकादशीका दिनमा क्षीर सागरमा सुतेका विष्णु आज ब्युँझने भएकाले यो एकादशीलाई हरिबोधिनी वा प्रबोधिनी एकादशी पनि भनिन्छ । हरिशयनीदेखि हरिबोधिनी एकादशीका दिनसम्म चार महिना विष्णुका भक्तले तुलसीको व्रत गरी विशेष पूजा आराधना गर्दछन् । विष्णु क्षीर सागरमा सुतेकाले यी चार महिना विवाह व्रतबन्धजस्ता माङ्गलिक कार्य नगरिने परम्परा छ । यही समयलाई चतुर्मास भनिन्छ ।
हरिशयनी एकादशीका दिन घरघरमा रोपेर विशेष पूजा गरिएको तुलसीको मठमा गाईको गोबर र रातो माटोले पोतेर सिँगारी फूल मालाले सजाएर आज हरिबोधिनी एकादशीको दिन विष्णुको तुलसीसँग विवाह गरिन्छ । तुलसी विष्णुप्रिया भएकाले यस दिन तुलसीको विवाह विष्णुसँग गर्ने परम्परा बसेको हो । तुलसीको मठ नजिकै विष्णुको प्रतीकका रूपमा सिमाली वा बाँसको लिङ्गा गाडेर विधिपूर्वक पूजा गरिन्छ । कात्तिक महिनाभर सबै देवदेवी तुलसीमै बास बस्छन् भन्ने शास्त्रीय वचन रहेको छ ।
तुलसीको औषधीय गुणलाई विज्ञानले पनि प्रमाणित गरेको छ । तुलसीको सुगन्धले दश दिशा पवित्र हुन्छ भनिन्छ । तुलसीको पूजा गरिएको घरमा यमदूत पनि पस्दैनन् भन्ने आस्थाका कारण हिन्दू धर्मावलम्बीले घरमा तुलसीको मठ बनाई दिनहुँ तुलसीको पूजा गर्ने गर्छन् ।
आज काठमाडौँ उपत्यकाका चार नारायण, भक्तपुरको चाँगुनारायण, काठमाडौँका शेष नारायण, इचँगुनारायण र विशङ्खुनारायण स्थानमा विशेष मेला लाग्दछ । यहाँ जान नसक्नेले काठमाडौँको उत्तरमा रहेको बूढानीलकण्ठ नारायणस्थानको दर्शन गर्दा चार नारायणको दर्शन र पूजा गरे बराबरको फल पाइने विश्वास गरिन्छ । आजै देशभरका नारायण स्थान र मन्दिरमा विशेष पूजा गरी यो पर्व मनाइन्छ ।
त्यस्तै, काठमाडौंको बुढानीलकण्ठ, सुनसरीको वराहक्षेत्र, सङ्खुवासभाको मनकामनालगायतका मन्दिरमा आजदेखि पूर्णिमासम्म ठूलो मेला लाग्ने गर्दछ ।
आजदेखि मार्गशीर्ष कृष्ण पञ्चमी अर्थात् विवाह पञ्चमीका दिनसम्म तुलसीको हवन गर्न साइत जुराउनु नपर्ने धार्मिक मान्यता छ ।
Facebook Comment
काठमाडौंः मौलिक संस्कृतिमा आधारित पालाम गीत ‘मिम्जिमा ए’ बिहीबार सार्वजनिक गरिएको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री सुदन किरातीद्वारा सार्वजनिक गरिएको गीतमा गायक भीम लिम्बू र गायिका मनु नेम्वाङले स्वर दिएका छन् ।
पालाम सार्वजनिक गर्दै मन्त्री किरातीले यसले कला र संस्कृतिलाई प्रवद्र्धन गर्ने बताए । उनले गायक भीमसँगको पुरानो सम्बन्ध स्मरण गरे । उनले गीतसङ्गीतले समाजमा प्रभाव पार्ने भएको हुँदा यसमार्फत कला, संस्कृतिलाई समेट्दै सकारात्मक प्रभाव पार्ने कार्य गर्न आग्रह पनि गरे ।
गीतमा भीम र मनुसँगै कोरसको रुपमा रुकमान लिम्बू, निरन्ता नेम्वाङ, शिव साम्बाहाम्फे, दीपा सुहाङ छन् । गीतको सङ्कलक गायक भीम नै छन् भने यसमा शब्द सुवर्ण नेम्वाङले लेखेका छन् । गीतमा अशोक लोहरूङ राई एरेञ्जर, राजेश श्रेष्ठ रेकर्डिस्ट रहेका छन् भने किशोर थापाले मिक्सिङ गरेका छन् ।
गीतको सार्वजनिक भिडियोमा रेखा लिम्बू, मोन नाल्बो सुब्बा, विशाल सेनेहाङ, रुकमान लिम्बू, कृष्ण सेनेहाङ, नवीन सेनेहाङ, खुसी थुलुङ, शैलेन्द्र नाल्बो लगायतले अभिनय गरेका छन् ।
तारेभीरको रमणीय दृश्यमा छायाङ्कन गरिएको गीतमा गाउँमा पाहुना आउँदा धान नाच्ने परम्परा र त्यहीँ भेटघाटको क्रममा बसेको मायालाई देखाइएको गायक लिम्बूले जानकारी दिए ।
‘कला, संस्कृतिसँगै संस्कारलाई गीतको शब्द र भिडियोमार्फत् व्यक्त गरिएको छ ।
गीत सार्वजनिक कार्यक्रममा भाषाविद् तथा अभिनेता यासेली योङहाङ, नेपाल ट्रष्टका बोर्ड डाइरेक्टर याङजोम शेर्पा, किरात याक्थुङ चुम्लुङका केन्द्रीय उपाध्यक्ष गोविन्द आङबुङ, गायक दीपक लिम्बू, सङ्गीतकार महेश खड्का, चलचित्र विकास बोर्डका सदस्य रवि अधिकारी लगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।
काठमाडौंः कञ्चनपुरका भुपेन्द्र ठकुरीले दोस्रो एनटीए लिग तेक्वान्दो प्रतियोगितामा शुक्रबार स्वर्ण जितेका छन् । जुनियर पुरुष ४५ केजीमुनि फाइनलमा भुपेन्द्रले दिलिप स्मृतिका कैलाश थापालाई पराजित गरे ।
सिनियर पुरुष ५४ केजीमुनि ढल्कोका अर्पण लामा, ५८ केजीमुनि नेपाल आर्मीका रुमित राउत, ६३ केजीमुनि आर्मीका शुक्रबहादुर विक, ८७ केजीमाथि आर्मीका प्रतापबहादुर तामाङ, ८७ केजीमुनि आर्मीका मोहन तामाङ र ८० केजीमुनि आर्मीका सुवास केसीले पहिलो स्थान हात पारे ।
जुनियर पुरुष ४८ केजीमुनि दिलिप स्मृतिका सिसम श्रेष्ठ पहिलो भए ।
-
अर्थ4 years agoसमाचारमार्फत् आफ्नो चरित्रहत्या गरिएको भन्दै कानेपोखरीका युवा व्यवसायीले गरे पत्रकार सम्मेलन
-
Banner1 year agoसाउनदेखि कुन तहका कर्मचारीको कति तलब ?
-
खेलकुद4 years agoरंगशालाको अवलोकन
-
मुख्य4 years agoशेयर बजारमा झिनो अंकको गिरावट
-
अर्थ4 years agoगोर्खा डिपाटमेन्ट स्टोर विराटचोकलाई ५० हजार जरिवाना
-
मुख्य4 years agoसुन्दरहरैंचामा चोरले बोरामा हालेर लादैं गरेको बच्चालाई आमाले खोस्न सफल
-
मुख्य4 years agoपुस १० गते खण्डग्रास सूर्यग्रहण लाग्ने भएकाले मोरङका संस्थागत विद्यालय बिदा
-
Banner4 years agoगोठगाउँमा पूर्वाञ्चल विश्वविद्यालय सर्ने, गोठगाउँमा आज साँझ दीप प्रज्वलन गरिने
You must be logged in to post a comment Login