प्रधानमन्त्री ओलीको कार्यशैलीप्रति असन्तुष्टि राख्दै कांग्रेसका नेताहरू दुई दलीय संयन्त्रको बैठकप्रति रुचि देखाउन छोडेका छन् । ३ वैशाखमा भएको संयन्त्रको बैठकमा उपसभापति खड्का र महामन्त्री थापा सहभागी भएनन् ।
Banner
आधुनिक मानिसको उत्पत्तिबारे नयाँ खुलासा
‘कोब्रा’ को निष्कर्षः आधुनिक मानव कम्तीमा दुई भिन्न पुर्खाहरूको उत्तराधिकारी
छोटो समयमा मानव उदविकास इतिहासको पटक पटक लेखन र पुनर्लेखनको बाटोमा आनुवंशिक अध्ययनले अध्येताहरूलाई डोहोर्याइरहेको पाइन्छ।
विश्वभरका विख्यात आनुवंशिक प्रयोगशालाहरूमा जारी डिएनए अध्ययनले मानव उदविकासको इतिहासमा रूचि राख्नेहरूलाई उसैगरी तरंगित र आश्चर्यचकित बनाउने काम पनि चलिरहेको छ।
तीन लाख पन्ध्र हजार वर्षअघि मोरक्कोको जेबेल इरहौदमा एउटा जिवाश्म पाइएको थियो। आजसम्म प्राप्त आधुनिक मानव भनिने होमो–सेपियन्सको सबभन्दा पुरानो जिवाश्म त्यसैलाई मानिन्छ।
कुनै मानव समूहबाट तीन लाख वर्षअघि भिन्न स्वरूपमा उदविकास भएर सुरूमा अफ्रिका र पछि बाँकी विश्वमा फैलिएका मानिसको उत्तराधिकारी नै आजका हामी मानिस हौं भन्ने एउटा आमधारणा छ। यो पुरामानवशास्त्रीय अध्ययनको क्षेत्रमा पछिल्ला केही दशकदेखि सघन भएको पाइन्छ।
अफ्रिकामा उद्भव भएपछि विभिन्न चरणमा होमो–सेपियन्सको समूह अफ्रिका बाहिर आए पनि त्यसले आफ्नो उत्तराधिकार छाड्न सकेन। यसरी अफ्रिकाबाट आप्रवासनका लागि बाँकी भूगोलमा विस्तारित हुने प्रयास होमो–सेपियन्सले दुई लाख दस हजार वर्षभन्दा पहिलेदेखि सुरू गरेको थियो। यो कुरा ग्रिसमा भेटिएको दुई लाख १० हजार वर्ष पुरानो होमो–सेपियन्सको जिवाश्मले प्रमाणित गरेको छ।
इसराइल, युरोपका विभिन्न भाग, मध्य एसिया र साउदी अरेबियामा एक लाख ८० हजारदेखि ८८ हजार वर्षसम्म पुराना होमो–सेपियन्सको जिवाश्म पाइए पनि तिनका उत्तराधिकारी आजको विश्वभरको जनसंख्यामा रहेको पाइँदैन।
आजभन्दा लगभग सत्तरी हजार वर्षअघि अफ्रिकाबाट निर्णायक आप्रवासनमा निस्किएको होमो–सेपियन्सको समूह नै आजका अफ्रिका बाहिरका तमाम मानव जनसंख्याको पुर्खा रहेको तथ्यमा आनुवंशिक अध्येता र आधुनिक नृवंशशास्त्रीहरू एकमत छन्।
यसरी करिब सत्तरी हजार वर्षअघि होमो–सेपियन्स अफ्रिकाबाट निर्णायक आप्रवासनमा निस्किएको परिघटनालाई नृवंशशास्त्रीहरूले अफ्रिका निस्क्रमण सिद्धान्त अर्थात् ‘आउट अफ अफ्रिका हाइपोथेसिस’ का रूपमा अर्थ्याएको पाइन्छ। अफ्रिकाबाट निस्किएर विस्तारित हुने क्रममा युरोप र एसियामा होमो–सेपियन्स (आधुनिक मानव) भन्दा अर्कै प्रजातिको मानवका रूपमा परिचित होमो–नियन्डरथलेन्सिस (नियन्डरथल मानव) र हामो डेनिसोवन (डेनिसोवन मानव) सँग एकापसमा यौन सम्बन्ध कायम भई अन्तरप्रजनन प्रक्रिया सम्पन्न भएको र एकअर्कामा आनुवंशिक सम्मिश्रण गराएको तथ्य आनुवंशशास्त्रीहरूले सार्वजनिक गरिसकेका छन्।
म्याक्स प्लांक इन्स्टिच्युट फर इभोलुसनरी एन्थ्रोपोलोजी, हार्वर्ड मेडिकल स्कुल, होवार्ड मेडिकल युनिट, रेख रिसर्च ल्याब, अक्सफोर्ड जेनेटिक ल्याब लगायतले यस्तो पलियोजेनेटिकको क्षेत्रमा उल्लेखनीय योगदान गरेका छन्।
आजको दिनमा विश्वमा मौजुद आधुनिक मानव जनसंख्यामा नियन्डरथल, डेनिसोवन, हब्बिट्स लगायत अन्य भिन्नै मानव प्रजातिको आनुवंशिक उत्तराधिकार रहेको तथ्यले मानवशास्त्रीय अध्ययनमा रूचि राख्नेहरूमा रोमाञ्च र तरंग पैदा गरेको थियो। त्यसलाई भत्काउँदै मंगलबार प्रसिद्ध विज्ञान जर्नल ‘नेचर’ मा प्रकाशित आनुवंशिक जर्नल आलेखले पलियोजेनेटिक्स र पलियोएन्थ्रोपोलोजीको क्षेत्रमा एक कसिमको कम्पन, तरंग, आश्चर्य र रोमाञ्च पैदा गरेको छ।
बेलायतको क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयका अध्येताहरू ट्रेभर कजिन, एउलविन स्कल्ली र रिचर्ड डुरविनको अनुसन्धानात्मक अध्ययनको निचोड मार्च १८ मा ‘नेचर’ मा प्रकाशित भएको केही घण्टा नबित्दै मानवशास्त्रीय अध्ययनमा सामेल तमाम आनुवंशीविद, नृवंशशास्त्री, पुरातत्वविदहरूमा हलचल पैदा भएको छ।
अध्येताहरूले आफ्नो अनुसन्धनात्मक आलेखमा उल्लेख गरेका छन् — आजभन्दा करिब १५ लाख वर्षअघि एउटा प्राचीन मानव जनसंख्या दुई भिन्न स्वरूपमा विभाजित/विकसित भयो। ‘ए’ र ‘बी’ गरी दुई भिन्न मानव समूहमा विभाजित सो जनसंख्या आजभन्दा तीन लाख वर्षअघि पुनः एकअर्काको सम्पर्कमा आए। एकआपसमा समागम गरेर आनुवंशिक सम्मिश्रण गराए। त्यसरी दुई भिन्न जनसंख्याको आनुवंशिक सम्मिश्रणको परिणाममा एउटा अर्कै स्वरूपको मानव विकास भयो। र, त्यो नै आधुनिक मानव भनिने होमो–सेपियन्स हो।
अध्येताहरूका अनुसार आधुनिक मानवको उदयमा समूह ‘ए’ ले ८० प्रतिशत र समूह ‘बी’ ले २० प्रतिशत आनुवंशिक योगदान दिएको छ। अर्थात्, आधुनिक मानवमा ८० प्रतिशत ‘ए’ नाम दिइएको मानव वंशको उत्तराधिकार छ र २० प्रतिशत ‘बी’ नाम दिइएको मानव समूहको उत्तराधिकार छ।
लामो समयसम्म पुरामानवशास्त्रीय अध्ययनको क्षेत्रमा के ठानिन्थ्यो भने — हामी आधुनिक मानव भनिने होमो–सेपियन्स एउटा सग्लो एकल जनसंख्याको उत्तराधिकारी हौं। आज संसारभर छरिएर रहेका आधुनिक मानवको पुर्खा करिब तीन लाख १५ हजार वर्षअघि अफ्रिकामा उदविकास भयो। र, एकल पुर्खाबाट जन्मिएका सन्तानहरू विस्तारित भएर बाँकी संसारभर फैलिए।
विगत दुई दशकयताका अध्ययनहरू यसमै केन्द्रित थिए। मंगलबार नेचर जर्नलमा प्रकाशित आलेखले भने यो एकल वंशजको उत्तराधिकारी हो भन्ने मान्यतालाई थप जटिल बनाइदिएको छ। त्यसमा प्रश्न उठाइदिएको छ। यो अध्ययनले हामी कम्तीमा दुई भिन्न मानव समूहको मिश्रणको परिणाम हौं भन्ने तथ्य सार्वजनिक गरेर मानव उदविकासको अध्ययनको क्षेत्रमा सनसनी नै मच्चाइदिएको छ।
यसअघिका अध्ययनहरू पनि होमो–सेपियन्समा नियन्डरथल, डेनिसोवन, हब्बिट्स सहितका मानव समूहको आनुवंशिक उत्तराधिकार रहेकामा सचेत थिए। तैपनि ती मिश्रणहरू करिब ५० हजार वर्षअघि अफ्रिकाबाट बाहिरिएको जनसंख्यामा मात्रै भएको उल्लेख छ। अफ्रिका बाहिरको जनसंख्यामा नियन्डरथलले २ प्रतिशत आनुवंशिक मिश्रण गराएको र त्यही मात्रा हाराहारीमा डेनिसोवनको आनुवंशिक योगदान रहेकामा त्यस्ता अध्ययनहरूको सहमति छ।
नयाँ अध्ययनले भने नियन्डरथल, डेनिसोवनहरूको आनुवंशिक मिश्रण आधुनिक मानवमा हुनुभन्दा धेरै पहिले नै दुई छुट्टै मानव समूहको आनुवंशिक मिश्रणको परिणाम स्वरूप आधुनिक मानवको उदय भएको निष्कर्ष निकालेको छ।
अनुसन्धानात्मक आलेख सार्वजनिक भएपछि प्रेस नोट जारी गर्दै अध्येता एइल्विनले भनेका छन्, ‘हाम्रो इतिहास हामीले सोचेभन्दा बढी समृद्ध र सोचेभन्दा बढी जटिल छ।’
जीनको पूर्ण सिक्वेन्स गर्दै, त्यसको उन्नत (एड्भान्स) विश्लेषण गरेर, डिएनए परिणाम हेर्दै यो नतिजा निकालिएको अध्येताहरूले जनाएका छन्।
अफ्रिका, एसिया, युरोप र अमेरिकाको जनसंख्याको डिएनए सिक्वेन्स गरेको ‘थाउजेन्ड (1000) जिनोम प्राजेक्ट’ र ‘ह्युमन जिनोम डाइभर्सिटी प्रोजेक्ट’ को अध्ययनको डिएनए डेटा प्रयोग गर्दै त्यसको विश्लेषणात्मक निष्कर्ष निकालिएको अध्येताहरूले जनाएका छन्।
थाउजेन्ड जिनोम प्रोजेक्टका डेटाहरूलाई ‘कम्प्युटेसनल अल्गोरिदम’ प्रयोग गर्दै कसरी प्राचीन मानवहरू एकापसमा छुट्टिएका थिए र ती कसरी कालान्तरमा फेरि एकापसमा गाभिए भनेर अध्येताहरूले हेरेका थिए। उक्त अध्ययनलाई उनीहरूले रिसर्च ‘कोब्रा’ मोडल नाम दिएका थिए।
मानव पुर्खा १५ लाख वर्षअघि साझा पुर्खाबाट दुई भिन्न समूहमा विभाजित भएपछि एउटा समूहमा जनसंख्या वृद्धिमा अवरोध आई निकै सानो संख्यामा खुम्चिएको उक्त अध्ययनले देखाएको छ।
उक्त समूहको जनसंख्या दस लाख वर्ष जतिको अवधिमा सुरूमा खुम्चिँदै, पछि क्रमशः बढ्दै गएको उनीहरूको धारणा छ। त्यही समूहले पछिबाट आधुनिक मानवमा ८० प्रतिशत जति आनुवंशिक उत्तराधिकारको योगदान गरेको देखिन्छ। त्यही समूहबाटै नियन्डरथल र डेनिसोवनको पुर्खाको समेत उदविकास भएको पनि उक्त अध्ययनको निष्कर्ष छ।
अर्को समूहबाट (जसले आधुनिक मानवमा २० प्रतिशत आनुवंशिक योगदान गरेको पाइएको छ) प्राप्त जीनले आधुनिक मानवलाई परिस्थिति र वातावरण अनुकूल आफूलाई बदलाव गर्ने (प्राकृतिक छनौटको सिद्धान्त) का लागि मद्दत गरेको अध्येताहरूले उल्लेख गरेका छन्।
उनीहरूका अनुसार, उक्त समूहबाट हाम्रो जीन तत्वहरूमा निकै कम योगदान भएको भए पनि, जति प्राप्त भएको छ, त्यसले मस्तिष्क सञ्चालन र स्नायु प्रशोधनका लागि चाहिने तत्वहरूमा उल्लेखनीय योगदान गरेको देखिन्छ। यसले आधुनिक मानवको उदविकास, परिमार्जन र विकासको चरणमा निकै महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको पाइन्छ।
त्यसरी हाम्रो उदयमा महत्त्वपूर्ण आनुवंशिक उत्तराधिकार प्रदान गर्ने हाम्रा पुर्खा समूह को थिए भन्ने चाहिँ अध्ययनले किटान गरेर उल्लेख गर्न सकेको छैन।
अध्येताहरूले लेखेका छन्, ‘ती रहस्यमय पुर्खाहरू यिनै थिए भनेर किटानी गर्न सकिँदैन। त्यसबखत अफ्रिका र अफ्रिका बाहिर समेत उपस्थित होमो–इरेक्टस र होमो–हाइडेलवर्गेन्सिस थिए कि भन्नेमा हामी बढी केन्द्रित छौं। तर किटान गरेर भन्न थप अनुसन्धान जरूरी छ।’
उनीहरूको निष्कर्ष छ — अन्तर प्रजनन र आनुवंशिताको आदानप्रदानले जीवहरूको संसारमा नयाँ प्राणीको उदयमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।
यसरी आज मौजुदा होमो–सेपियन्स एउटा सग्लो (सिंगल) जनसंख्याको उत्तराधिकारी नभई, कमसेकम दुई या सोभन्दा बढी मानव समूहको सम्मिश्रणबाट उदय भएको यो नयाँ दाबीले थप अनुसन्धानात्मक विवाद र प्रतिवादहरूको सामना गर्ने भने निश्चय नै छ।
( सेतो पाटी डट कम साभार )
Continue Reading
Facebook Comment
११ वैशाख, काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीप्रति प्रमुख सत्ता साझेदार दल नेपाली कांग्रेसको अविश्वास बढ्दै गएको छ । प्रधानमन्त्रीका पछिल्ला कार्यशैलीलाई लिएर कांग्रेस थप चिढिएको छ ।
प्रधानमन्त्रीकै कारण गभर्नर नियुक्ति हुन नसकेको र शिक्षक आन्दोलन लम्बिएको बुझाइ कांग्रेसको छ । यही बीचमा प्रधानमन्त्री ओलीले बुधबार ऊर्जा राज्यमन्त्री पूर्णबहादुर तामाङ (कान्छाराम) लाई हटाएपछि कांग्रेस झन् चिढिएको छ ।
प्रधानमन्त्रीको शैलीप्रति कांग्रेस असन्तुष्ट रहेको उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काको मंगलबारको अभिव्यक्तिले पनि संकेत गरेको छ ।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा बैंककबाट फर्किएपछि अर्को तरिकाले अघि बढ्ने खड्काले बताए । उनले भने, ‘सभापति फर्किएपछि हामी अर्को तरिकाले अघि बढ्नेछौं ।’ ‘अर्को तरिका’ कस्तो हुने भने विषयमा भने उनले केही खुलाएका छैनन् ।
कांग्रेस महामन्त्री गगन थापा भन्छन्- शिक्षकहरूलाई घर फिर्ता पठाउने जिम्मेवारी प्रधानमन्त्री ओलीले बोध गर्नुपर्छ ।
शिक्षा ऐन माग गर्दै शिक्षकहरू काठमाडौं केन्द्रित आन्दोलनमा उत्रिएको बुधबार २२ दिन पुगेको छ । प्रधानमन्त्री ओली र सभामुख देवराज घिमिरेसँग संवाद गर्दा समेत शिक्षक महासंघ आश्वस्त हुन सकेको छैन । शिक्षकका मागमा गम्भीर हुन कांग्रेस नेताहरूले दबाब सिर्जना गरे पनि मूर्त रूप पाउन सकेको छैन ।
माग सम्बोधन गरी शिक्षकहरूलाई घर फिर्ता पठाउने जिम्मेवारी प्रधानमन्त्री ओलीले बोध गर्नुपर्ने कांग्रेस महामन्त्री गगन थापा बताउँछन् । संसद्को बर्खे अधिवेशनको सुरुमै शिक्षा विधेयक पारित गर्नेगरी समझदारी गर्न सकिने विकल्प पनि थापाले अघि सारेका छन् ।
‘चाँडोभन्दा चाँडो उहाँहरूलाई कक्षा कोठामा फिर्ता गराउनुपर्छ,’ थापा भन्छन्, ‘यसले शैक्षिक सत्रलाई नराम्रोसँग प्रभावित गर्छ । खासगरी प्रधानमन्त्री र सरकारमा बसेका साथीहरूलाई अझ बढी जिम्मेवारी बोध हुनुपर्छ ।’
महामन्त्री थापाका अनुसार शिक्षकका माग सम्बोधनका लागि मन्त्रिपरिषद् र शिक्षा मन्त्रालयले तत्कालै निर्णय गर्ने अवस्था छ ।
शिक्षकका माग सम्बोधन हुनेगरी सहमति जुट्न नसकेपछि शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री विद्या भट्टराईले पदबाट नै राजीनामा दिनुपर्यो । यद्यपि, प्रधानमन्त्री ओलीले रघुजी पन्तलाई बुधबार शिक्षामन्त्री नियुक्त गरेका छन् ।
शुक्रबारबाट सदनको बैठक बोलाइएको छ । प्रतिपक्ष र सत्ता पक्षकै सांसदहरूले शिक्षकका माग सम्बन्धमा सरकारले गरेका कार्यको जवाफ खोज्नेछन् ।
संसद बैठक सुरु हुनुअघि प्रधानमन्त्री ओलीले आफ्नै अग्रसरतामा शिक्षकहरूसँग सहमति गर्ने र शिक्षा विधेयक ल्याउने प्रतिबद्धता जनाउनुपर्छ । थापा भन्छन्, ‘सरकारले गर्नसक्ने के-के हुन्, ती विषयमा अविलम्ब सहमति गरौं । प्रधानमन्त्रीले दलहरूको बैठक बोलाउनुहोस्, हामी तयार छौं ।’
शिक्षकका मागप्रति प्रधानमन्त्री ओली ‘अनुदार’ हुँदा सहमति जुट्न नसकेको कांग्रेसको बुझाइ छ । कांग्रेस नेताहरूका अनुसार प्रधानमन्त्री ओलीले शिक्षक आन्दोलन कमजोर बनाउने उद्देश्य राखेका छन् ।
प्रधानमन्त्रीले एमाले निकट शिक्षक संगठनलाई आफूले फिर्ता गराउने र कांग्रेसले नेपाल शिक्षक संघमा आवद्ध शिक्षकलाई फिर्ता गराउनुपर्ने बताएका थिए । प्रधानमन्त्रीले भनेअनुसार स्वीकार गर्न कांग्रेस तयार भएन । कांग्रेस शीर्ष तहका नेता भन्छन्, ‘पेसागत माग लिएर सडकमा आएकालाई घर फर्क भन्न पार्टीले सक्दैन ।’
सरकारले तत्काल गर्नसक्ने, सदन खुलेपछि गर्नुपर्ने र संविधान संशोधनका बेला उठाउनुपर्ने विषयहरू छुट्याएर शिक्षकहरूलाई स्पष्ट गर्नुपर्ने कांग्रेस नेताहरू बताउँछन् ।
कांग्रेस प्रवक्ता डा. प्रकाशशरण महत सरकारले सम्बोधन गर्नसक्ने माग सहमति गरेर पूरा गर्न नसकिने मागहरू यो यो कारणले सम्भव भएन भनी स्पष्ट गर्नुपर्ने बताउँछन् ।
राज्यको आर्थिक सामर्थ्यलाई मध्यनजर गरी सहमति खोज्नुपर्ने महत बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘शिक्षकका जायज माग पूरा गर्न सरकार गम्भीर हुनुपर्छ । राज्यको सामर्थ्यलाई मध्यनजर राखेर सम्भव हुने/नहुने शिक्षक साथीहरूले पनि महसुस गर्नुपर्छ ।’
शिक्षक महासंघको नेतृत्वमा पटकपटक शिक्षकले आन्दोलन गर्दै आएका छन् । यसअघि २०८० साल असोजमा भएको सहमति कार्यान्वयन नभएपछि शिक्षक महासंघ पुनः आन्दोलनमा उत्रिएको हो । त्यसेबला शिक्षकसँग सहमतिका लागि सरकारबाट तत्कालीन उपप्रधान एवं रक्षामन्त्री पूर्णबहादुर खड्का सक्रिय भएका थिए ।
कानुनी रूपमा मन्त्रिपरिषद्को निर्णयबाट सम्बोधन गर्न मिल्ने विषयलाई तत्काल निर्णय गरी टुङ्गो लगाउन सकिने कांग्रेस उपसभापति खड्का बताउँछन् । शिक्षक महासंघसँग विगतमा भएको सहमतिलाई केन्द्रमा राखी बाँकी कुरा सहमतिको आधारमा मिलाएर अब बस्ने संघीय संसदको बजेट अधिवेशनबाट टुङ्गो लगाउने गरी सहमति खोज्न खड्काको सुझाव छ ।
नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नर छनोट नभएकोमा कांग्रेस प्रधानमन्त्रीसँग थप सशंकित भएको छ । राज्यका अन्य निकायमा हुने भागबण्डा छोडेर भए पनि कांग्रेसको अडान गभर्नरमा छ । दुई महामन्त्री र संस्थापनइतरका नेता डा. शेखर कोइरालाले सभापति देउवालाई गभर्नरको अडानबाट पछि नहट्न सुझाव दिएका थिए ।
नेता डा. कोइराला निकटका नेताहरूका अनुसार सभापति शेरबहादुर देउवासँगको भेटमा कोइरालाले गभर्नर कांग्रेसले छोड्न नहुने सुझाव दिएका थिए । कोइराला निकट एक नेताले भने, ‘गभर्नर नछोड्न सभापतिलाई शेखर दाइले सुझाव दिनुभएको थियो । व्यक्ति कसलाई बनाउने तपाईंको कुरा भयो, अरु छोडेर भए पनि गभर्नर नछोड्नु भनेर उहाँले सुझाव दिनुभएको छ ।’
सत्ता पक्षका नेताहरूको दाबीअनुसार विद्युत् प्राधिकरणमा कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङ हटाउन सभापति देउवा सहमत हुनुमा गभर्नर पदसँग जोडिएको थियो । पार्टीका शीर्ष नेताहरू घिसिङलाई हटाउन नहुने पक्षमा हुँदाहुँदै देउवाले प्रधानमन्त्री ओलीलाई साथ दिएका थिए ।
प्रधानमन्त्री ओलीको कार्यशैलीप्रति असन्तुष्टि राख्दै कांग्रेसका नेताहरू दुई दलीय संयन्त्रको बैठकप्रति रुचि देखाउन छोडेका छन् ।
प्रधानमन्त्री ओली र कांग्रेस सभापति देउवाबीच गत बुधवार राति भएको वार्तामा नेपाल प्रहरीका अबका दुई आईजीपी ओलीको चाहनामा नियुक्त हुने र गभर्नर देउवाले सिफारिस गरेअनुसार बनाउने सहमति भएको थियो । तर गभर्नरको नाम सिफारिस गर्न गठन भएको समितिका एक सदस्य एवं पूर्वगभर्नर विजयनाथ भट्टराईले राजीनामा दिएसँगै नियुक्ति प्रक्रिया संकटतिर धकेलिएको छ ।
सिफारिस समितिको बैठक एक महिनासम्म बस्न नसक्नु, कांग्रेसले इच्छ्याएका राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक डा. गुणाकर भट्टको राजीनामा स्वीकृत नहुनु, अदालतमा रिट दायर हुनु लगायतलाई कांग्रेसले संसयका रूपमा लिएको छ । भट्टको राजीनामा स्वीकृत गर्ने क्षेत्राधिकार डेपुटी गभर्नर निलम ढुंगानालाई छ । गभर्नरको प्रतिस्पर्धामा आफैं रहेकी ढुंगानाले भट्टको राजीनामा स्वीकृत गरेकी छैनन् ।
प्रधानमन्त्री ओलीले राज्यका अंगहरूमा आफू अनुकूलका पात्रहरू नियुक्त गरेको बुझाइ कांग्रेसमा छ । त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा ओलीले आफू निकटका व्यक्तिलाई नियुक्त गर्न उपकुलपतिमा डा. केशरजंग बराललाई राजीनामा दिन बाध्य पारेको कांग्रेसका एक शीर्ष तहका नेताले दाबी गरे । ‘त्रिवि, सेवोनमा ओलीकै मान्छे छन् । गभर्नरमा पनि चलखेल गर्दैछन्,’ उनी भन्छन्, ‘गभर्नरमा फेरि बिचौलिया खेल्न थाले ।’
म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका–६ दरवाङका बासिन्दाले आफैँ घरका पेटी र विभिन्न प्रयोजनका निम्ति बनाइएका टहरा भत्काएर सडक विस्तार गरेका छन् ।
दरवाङ बजारको सडक स्तरोन्नति योजनामार्फत सडक फराकिलो पार्न स्थानीयले आफ्ना घरहआँगनका संरचना भत्काएका मालिका गाउँपालिका–६ का वडाध्यक्ष पथबहादुर रोकाले बताए ।
यसअघि ३.५ मिटर फराकिलो सडकको दायाँबायाँका संरचना हटाएर ५.५ मिटर फराकिलो बनाइएको उनले जानकारी दिए । हुलाकचोक, तल्लो दरवाङ, पुलचोक र झोलुङ्गे पुलतर्फ सडकका दुवै किनारमा ४०० मिटर लामो पानी निकासका निम्ति नाली निर्माण भएको छ ।
मालिका गाउँपालिकाले ४७ लाख ५३ हजार अनुदान उपलब्ध गराएको योजना कार्यान्वयनका लागि उपभोक्ताले पाँच लाख ४१ हजार आठ सय ३३ श्रमदान गरेका थिए ।
११ वैशाख, काठमाडौं । नेकपा माओवादी केन्द्रको संसदीय दलको बैठकले नीति तथा कार्यक्रम र बजेटलाई जनमुखी बनाउन सरकारलाई दबाब दिने निर्णय गरेको छ । आज बिहान बसेको माओवादी केन्द्र संसदीय दलको बैठकले सो निर्णय गरेको हो ।
साथै शिक्षकका माग सम्बोधनका लागि पहल गर्न प्रतिपक्षी दलहरुसँग सहकार्य गर्ने, शिक्षा ऐन र संघीय निजामती सेवा ऐन जारी गरी संघीयता कार्यान्वयनमा पहलकदमी लिने लगायतका निर्णय पनि माओवादी केन्द्रले गरेको छ ।
साथै जम्मुकश्मिरको पहलगाममा भएको आतंकवादी आक्रमणमा एक नेपालीसहित २६ जनाको ज्यान गएको घटनाको भर्त्सना गर्ने, वैशाख १२ को भूकम्पको स्मरणमा गोरखाको बारपाकमा हुने कार्यक्रममा अध्यक्ष प्रचण्ड सहभागी हुने र तराई मधेश जागर अभियान वैशाख १७ गते समापनन गर्ने निर्णय पनि माओवादी केन्द्रले गरेको छ ।
यी निर्णयको जानकारी माओवादी केन्द्रका प्रमुख सचेतक हितराज पाण्डेले पत्रकार सम्मेलनमार्फत् दिएका हुन् ।
पाण्डेका अनुसार माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले समसामयिक राजनीतिक अवस्थाबारे सांसदहरुलाई जानकारी दिँदै माओवादी केन्द्रले खेल्नुपर्ने भूमिकाबारे निर्देशनात्मक मन्तव्य राखेका थिए ।
त्यसक्रममा प्रचण्डले सरकार शिक्षकका मागप्रति संवेदनशील नभएको र गैरजिम्मेवारीपूर्वक प्रस्तुत भएको निष्कर्ष सुनाएका थिए । शिक्षामन्त्री फेरबदलले पनि त्यसलाई पुष्टि गरेको भन्दै प्रचण्डले शिक्षकका माग सम्बोधनका लागि सरकारलाई दबाब दिन सडक र सदनबाट भूमिका खेल्नुपर्ने बताएका थिए ।
‘शिक्षकका समस्या हल गर्नका लागि अरु प्रतिपक्ष दलहरुसँग पनि सहकार्य, छलफल र सम्वाद गरेर एउटा निचोडमा लैजाने भन्ने भएको छ,’ प्रमुख सचेतक पाण्डेले पत्रकार सम्मेलनमा भने, ‘सदन, सरकार र सडकबाट जनताका माग सम्बोधनका लागि पहल गर्ने भन्ने भएको छ ।’
बैठकको सुरुमा गोपीबहादुर अछामीले राष्ट्रिय सभाका र हितराज पाण्डेले प्रतिनिधि सभामा भएका काम र गर्न बाँकी कामबारे जानकारी गराएका थिए ।
Advertisement
Advertisement
Advertisement
Advertisement
-
अर्थ5 years agoसमाचारमार्फत् आफ्नो चरित्रहत्या गरिएको भन्दै कानेपोखरीका युवा व्यवसायीले गरे पत्रकार सम्मेलन
-
Banner3 years agoसाउनदेखि कुन तहका कर्मचारीको कति तलब ?
-
खेलकुद5 years agoरंगशालाको अवलोकन
-
मुख्य5 years agoशेयर बजारमा झिनो अंकको गिरावट
-
अर्थ5 years agoगोर्खा डिपाटमेन्ट स्टोर विराटचोकलाई ५० हजार जरिवाना
-
मुख्य5 years agoसुन्दरहरैंचामा चोरले बोरामा हालेर लादैं गरेको बच्चालाई आमाले खोस्न सफल
-
मुख्य5 years agoपुस १० गते खण्डग्रास सूर्यग्रहण लाग्ने भएकाले मोरङका संस्थागत विद्यालय बिदा
-
Banner5 years agoगोठगाउँमा पूर्वाञ्चल विश्वविद्यालय सर्ने, गोठगाउँमा आज साँझ दीप प्रज्वलन गरिने
You must be logged in to post a comment Login