विराटचोकः गैरआवासीय नेपाली संघले आयोजना गरेको दोस्रो ज्ञान सम्मेलनको अवसरमा ‘भौतिक पूर्वाधार निर्माण’ विषयक छलफल कार्यक्रममा बोल्ने वक्ताहरुले व्यवस्थित रुपमा पूर्वाधार निर्माणमा जोड दिनुपर्ने बताएका छन् । व्यवस्थित पूर्वाधार निर्माण अहिलेको आवश्यकता भएको र सरकारले योजना बनाएर शहरीकरण गर्न सके भविष्यमा समस्या नआउने उनीहरुको भनाइ थियो ।

नेपालमा पूर्वाधारमा लगानी विषयक कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै नेपाल पूर्वाधार बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अनिल ज्ञवालीले पूर्वाधार क्षेत्रमा लगानी गर्न आतुर रहेको बताए । यातयात, उर्जा, कृषि, पर्यटन, विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज), शहरी पूर्वाधार लगायत क्षेत्रमा लगानीको अवसर रहेको उनको भनाइ थियो । जलविद्युत, पर्यटन, होटल र सिमेन्ट उद्योगमा पूर्वाधार निर्माणको क्रम बढेको उनले बताए । पब्लिक प्राइभेट पाटनरसीपमा पूर्वाधार लगानी पर्याप्त मात्रामा हुन नसकेको उनले औँल्याए ।

पिई सतिस त्रिपाठीले आर्थिक विकास सुस्त भएको बताए । अरु देशले शुरु गरेको पूर्वाधारको तुलनामा नेपाल निकै पछि रहेको उनको भनाइ थियो । योजनाबद्ध ढंगले अघि बढ्न नसक्दा पूर्वाधार विकास हुन नसकेको र संघीयता लागू भएकाले पूर्वाधार निर्माणको चरण भएको उनले बताए ।

५ वर्षमै बिग्रने खालको होइन, दीर्घकालीन योजना बोकेर जानुपर्ने उनको सुझाव थियो । थोरै काममा काम गर्दा पूर्वाधार निर्माण नभए पनि अब त स्थानीय तहले योजना बनाएर काम गर्न सक्ने उनले बताए ।

प्रोफेसर डा. संगीता सिंहले भूकम्पपछि पुनर्निर्माणको काम अघि बढ्न नसकेको बताइन् । योजना बनाएर शहर निर्माण गर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो । पूर्वाधार निर्माणमा योजना बनाएर अघि बढ्न सके पछि समस्या नआउने र व्यवस्थित शहर बन्ने उनले बताइन् । धुर्मुस सुन्तली फाउन्डेसनले बस्ती निर्माण गरेजस्तै सरकारले पनि योजना बनाएर अघि बढ्न आवश्यक रहेकोमा उनले जोड दिइन् ।

सिभिल इञ्जिनियर केशवराज ज्ञवालीले भवन बनाउँदा पूर्वाधार निर्माणमा ध्यान दिन आवश्यक रहेको बताए । विकसित शहर बनाउन पहिला नै योजना बनाउनुपर्ने भए पनि नेपालको शहरी क्षेत्र पूर्ण रूपमा व्यवस्थित हुन नसकेको उनको भनाइ थियो ।

रतन झाले पूर्वाधार निर्माणमा सरकारले विशेष प्राथमिकता दिनुपर्ने बताए । विदेशी लगानी आउन नसक्नुको कारण खोज्नुपर्ने उनको भनाइ थियो । आर्जन गरेको सीप र ज्ञान ट्रान्सफर गर्न मेकानिजम बनाउन आवश्यक भएको उनको भनाइ थियो ।

इञ्जिनियर दीपकबाबु कँडेलले गैरआवासीय संघले बस्ती सार्न खोज्दा नसकिएको बताए । नेपालमा रेल आवश्यकता भए पनि जीवन जिउने आवश्यकता बढी भएकाले विदेशी लगानी बढाउनै पर्ने बताए । स्मार्ट सिटी बनाउन ध्यान दिनुपर्ने उनले बताए ।

अरुणदेव पन्तले भवन निर्माण विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत गरेका थिए ।

भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्री वसन्तकुमार नेम्वाङले कोभिड १९ ले उत्पन्न गरेको विषम परिस्थितिमा पनि गैरआवासीयले महत्वपूर्ण काम गरेको बताए । सन् २०३० सम्म दिगो विकास लक्ष्य हासिल गरी विकासशील बनाउन पूर्वाधारले महत्वपूर्ण योगदान दिने उनको भनाइ थियो । स्थायी सरकार बनेसँगै देश निर्माणको क्रममा अघि बढेको पनि उनले बताए । नीतिगत रुपमा सहज गर्दै विदेशी लगानी आकर्षित गर्दै पूर्वाधार निर्माणमा अघि बढेको र रेल, बाटो, सुरुङमार्ग निर्माणलाई प्राथमिकतामा राखेको उनले बताए । मन्त्री नेम्वाङले शहरी विकासमा सरकार लागिपरेको बताए ।

२७ वटा नयाँ शहर र १५ वटा स्मार्ट शहर बनाउन लागिएको र हिमाली भेगमा पनि हावापानी सुहाउँदो शहर बनाउने गरी ५ ठाउँमा व्यवस्थित योजना बनाई अघि बढेको उनले उल्लेख गरे । एक शहर एक पहिचानको रुपमा अघि बढेको उनले जनाए । भारतको सिमानामा जोडिएका ३० वटा नगरलाई व्यवस्थित शहर बनाउन लागिएको र १ सय ५८ वटा नयाँ शहरमा राम्रो नगर बनाउन लागिएको उनको भनाइ थियो ।

दुई सय ९३ नगरलाई व्यवस्थित बहर बनाउन सरकार लागिपरेको उनले बताउनुभयो । पूर्वाधार निर्माणमा देश अघि बढेको भन्दै आवश्यकता अनुसार नीतिगत व्यवस्था गर्न लागेको पनि उनले उल्लेख गरे । साना सडक व्यवस्थित गर्ने, पूर्व पश्चित रेल मार्ग निर्माण तथा सुरुङमार्ग निर्माणमा सरकारको प्राथमिकता गएको उनको भनाइ थियो ।

गैरआवासीय नेपाली संघका सचिव आरके शर्माले सरकार र निर्माण व्यवसायीबीच सुमधुर सम्बन्ध हुन नसकेको बताउँदै देशको विकासका लागि दुवै पक्ष एक भएर जानुपर्ने र पूर्वाधार निर्माणका लागि एनआरएनले सघाउने उल्लेख गरे ।

सम्बन्धित समाचारः

कोभिडले कृषि क्षेत्र धराशायी भएको एनआरएनए विज्ञ सम्मेलनको निष्कर्ष